Kort Adviezen 

In 2024 zijn 40 Kort Adviezen uitgevoerd voor verenigingen en federaties. Deze adviezen, die vaak mede gebaseerd zijn op een visserijkundig onderzoek (31 keer in 2024), helpen bij het in kaart brengen en verklaren van problemen met de visstand in viswateren. Federaties en verenigingen kunnen met zo'n advies overheden zoals waterschappen, provincies en gemeenten benaderen om problemen te duiden en maatregelen voor te stellen. Zo dragen we bij aan een beter beheer en behoud van de visstand. 

Visie Sportvisserij IJsselmeer en Markermeer

In het voorjaar van 2024 is Sportvisserij Nederland gestart met het ontwikkelen van een visie op de sportvisserij in het IJsselmeer en Markermeer. Daarbij zijn drie pijlers uitgelicht als basis voor een succesvolle uitoefening van de hengelsport:  

• juridische toegankelijkheid (mag ik er vissen?) 

• fysieke toegankelijkheid (kan ik er komen en kan ik er vissen?) 

• visbestand (zwemmen er voldoende interessante sportvissoorten?)  

Naast het in beeld brengen van de bestaande situatie is de potentie van de drie pijlers onderzocht, ook in combinatie met het sportvisserijgebruik (wordt er gevist en wil men er vissen?).  

Het onderzoek omvatte o.a. een literatuurstudie, een uitgebreide gespreksronde met andere belanghebbenden (o.a. diverse overheidsinstanties, non-profit organisaties, beroepsvisserij en sportvisorganisaties), veldbezoeken op het land en vanuit de lucht en een enquête onder sportvissers. 

Uit het onderzoek blijkt dat het IJsselmeer en Markermeer veel meer potentie hebben als sportvisgebied dan het huidige sportvisgebruik laat zien. Het huidige aantal actieve sportvissers in het gebied is niet te vergelijken met de aantallen in de jaren ’70, toen hier nog op grote schaal werd gevist door sportvissers. Ook de leefomgeving van de vis verdient nog altijd extra aandacht. Natuur en recreatie moeten samen opgaan met behoud van belangrijke gebiedskwaliteiten.  

Sportvisserij Nederland is ervan overtuigd dat de sportvisserij in het IJsselmeer en Markermeer weer kan opbloeien, mede door: 

• het gecontroleerd uitvoeren van maatregelen; 

• het inbrengen van kennis over de onderwaternatuur bij nieuwe ruimtelijke projecten;

• gerichte belangenbehartiging;

• onderzoek en samenwerking met strategische partners zoals Coalitie Blauwe Hart Natuurlijk en beroepsvisserij.  

Begin 2025 wordt de ‘Visie Sportvisserij IJsselmeer en Markermeer’ gelanceerd waarna het projectmatig wordt uitgevoerd zodat deze wateren weer kunnen uitgroeien tot een bloeiend sportvisgebied.

Ondersteuning federaties 

Op het vlak van vis & water voerden we regelmatig overleg met landelijke en regionale organisaties en dachten we mee over plaatselijke en regionale vragen. Denk aan berekeningen voor de uitzet van spiegelkarper (Richtlijn Uitzet Karper), maar ook aan ‘grotere’ onderwerpen waarbij onderzoek en advies nodig was. Bijvoorbeeld: 

• Sportvisserij Fryslân – Berekening bijvangstregeling snoekbaars. Elke drie jaar geeft de federatie toestemming aan beroepsvissers om een bepaalde hoeveelheid snoekbaars mee te nemen die in de fuiken is (bij)gevangen. Ons advies hiervoor is gestoeld op een berekening aan de hand van KRW-bemonsteringen en (snoekbaars)vangsten van de afgelopen jaren. 

• Sportvisserij Zuidwest Nederland – Waterkwaliteit Oostvoornse Meer. Enkele jaren geleden vond in het Oostvoornse Meer een grote vissterfte plaats. Om inzicht te krijgen in de waterkwaliteit en met name de spronglaag zijn zuurstof- en temperatuurloggers op verschillende dieptes geplaatst. 

• Sportvisserij MidWest Nederland – Bepaling visstand zuidelijke Randmeren. Drie jaar geleden is een van de twee zegenvergunningen voor de vangst van witvis op de randmeren uitgekocht. Destijds is afgesproken om na drie en zes jaar de visstand te bepalen en op basis van de geconstateerde ontwikkelingen een passend brasemquotum te berekenen. Deze meting is in 2024 wederom uitgevoerd. 

Via deze samenwerking met federaties draagt Sportvisserij Nederland bij aan duurzaam en goed beheerd viswater, met oog voor zowel de sportvisserij als de ecologische balans. 

Fonds Verbetering Sportvisserijmogelijkheden

Het optimaal toegankelijk en aantrekkelijk maken van viswater vereist vaak voorzieningen zoals vissteigers, mindervalidesteigers, een clubhuis of extra en betere schuilplaatsen voor vis, bijvoorbeeld vissenbossen. Om dit te stimuleren en de bijkomende kosten behapbaar te houden voor verenigingen en federaties, heeft Sportvisserij Nederland het Fonds Verbetering Sportvisserijmogelijkheden opgericht. In 2024 hebben we vanuit dit subsidiefonds € 100.000 toegekend, verdeeld over 17 projecten. 

Verenigingsondersteuning 

Geactualiseerd handboek
In 2024 heeft Sportvisserij Nederland het Handboek voor hengelsportverenigingen volledig geactualiseerd en in een nieuw jasje gestoken. Dit boekwerk is een uitgekiend informatie- en ondersteuningspakket voor bestuurders en vrijwilligers van hengelsportverenigingen, gebaseerd op de vijf relevante thema’s voor verenigingen: bestuur, leden, maatschappij, vis & water en controle.

Een belangrijk nieuw hoofdstuk in het handboek is ‘Veilig hengelsportklimaat’, waarin de Regeling Gratis VOG, gedragscodes, vertrouwenscontactpersonen, mogelijke misstanden en meldstructuren aan bod komen. Het Handboek voor hengelsportverenigingen staat ook op www.hsvservice.nl.

Nieuwe cursus en ondersteuningsprotocollen
Onderdeel van de verenigingsondersteuning door Sportvisserij Nederland is ook het pakket aan opleidingen voor bestuurders en andere vrijwilligers van hengelsportverenigingen. Naast de al langer lopende cursussen Controle sportvisserij, Wedstrijdcontroleur, VIScoach, VISmeester en Praktisch visvijverbeheer organiseerden we de nieuwe cursus ‘Succesvol vrijwilligers werven’ en een online cursus voor Samen VISsen-coaches. 

In samenwerking met de verenigingsadviseurs zijn ‘ondersteuningsprotocollen’ ontwikkeld voor allerlei situaties (van ‘de basis op orde’ tot fusies) die zich bij hengelsport-verenigingen kunnen voordoen.  Met deze initiatieven zetten we ons actief in voor een sterke en goed georganiseerde hengelsportsector, waarin verenigingen optimaal ondersteuning krijgen en zijn voorbereid op de toekomst. 

Op vrijdag 14 juni 2024 vond in Kamerik de eerste Landelijke Verenigingsdag plaats. Sportvisserij Nederland en de federaties organiseerden deze dag voor bestuurders en vrijwilligers van hengelsportverenigingen om samen aan de toekomstbestendigheid van de sportvisserij te werken. De opkomst was groot: in totaal waren 239 deelnemers aanwezig, voornamelijk vertegenwoordigers van hengelsportverenigingen. Zij vertegenwoordigden samen 75 verenigingen uit het hele land. Tijdens een gevarieerd programma konden deelnemers kennis en ideeën opdoen om hun vereniging sterker en toekomstbestendiger te maken. Zo waren er workshops over effectief ledenbeheer en subsidieaanvragen, presentaties over maatschappelijke samenwerkingen en jeugdwerving, en demonstraties van digitale vangstregistratie en visstandbeheer. Aan de hand van vijf thema’s (bestuur, leden, maatschappij, vis & water en controle) gingen we samen in gesprek en aan de slag om te werken aan een solide basis voor sterke en toekomstbestendige verenigingen.

Cursussen controle, VIScoach, VISmeester en VISinstructeur 

In 2024 hebben we de organisatie van cursussen Controle Sportvisserij, VIScoach, VISmeester en VISinstructeur verder geoptimaliseerd. Elke cursus heeft nu een producteigenaar die verantwoordelijk is voor het inhoudelijk up-to-date houden van de cursussen. Naast de evaluaties van de cursussen en vragen die uit de verenigingsmonitor komen, verwerkt de producteigenaar ook relevante wijzigingen in wet- en regelgeving en wedstrijdreglementen in het materiaal, cursusaanbod en eventueel de aanwezige examens. Het aanbod, en in ieder geval alle examens, zijn in de elektronische leeromgeving (Flowsparks) geplaatst. De cursussen vinden vooral plaats op de federatiekantoren en bij de verenigingen. 

Ook de doorstroom van vrijwilligers is verbeterd.  Wie nu start als VIScoach, een rol waarin je jeugd begeleidt bij verenigingsactiviteiten, maakt sneller de stap naar VISmeester (het geven van vislessen op basisscholen). Dit gestructureerde traject draagt bij aan een sterkere basis van gekwalificeerde vrijwilligers binnen de hengelsport. 

Voor de cursus wedstrijdcontroleur zijn in 2024 de opzet en examenvragen geactualiseerd.

Internationale belangenbehartiging: invloed vanuit Europa

De opvolging van Fred is in goede handen: Mark Owen, hoofd visserij bij de Engelse Angling Trust, heeft het stokje van hem overgenomen en blijft de belangen van de sportvisserij in Brussel verdedigen. Sportvisserij Nederland blijft daarnaast actief binnen de European Anglers Alliance (EAA) en is goed vertegenwoordigd in verschillende werkgroepen en commissies, waarmee we onze invloed op Europees niveau behouden.

Living Rivers Europe: samenwerking voor schoon water 
Sportvisserij Nederland is via de EAA ook betrokken bij Living Rivers Europe, een alliantie van natuurorganisaties en sportvissers die zich inzet voor het verbeteren van Europese wetgeving rond waterkwaliteit en visstand. Dit is essentieel omdat richtlijnen zoals de Kaderrichtlijn Water grote invloed hebben op de ecologische status van onze wateren. Via samenwerking met deze coalitie draagt Sportvisserij Nederland actief bij aan een toekomstbestendige sportvisserij in Europa. 

Zeesportvisserij 
Ook al was er in 2024 nog niet zo veel van te merken, de zeesportvisserij gaat een grote verandering tegemoet. Per 2026 wil Europa namelijk een vangstregistratie voor sportvissers invoeren. Hiermee richt de commissie zich op visbestanden waarvoor een herstelopgave bestaat en waar de sportvisserij invloed op heeft. De European Anglers Alliance heeft hier in 2024 intensief over onderhandeld met de Europese Commissie en met de wetenschap overlegd. De EAA (waaronder Sportvisserij Nederland) pleit er namelijk voor dat vanaf januari 2026 dan ook de sociale en economische waarde van de sportvisserij wordt meegenomen in het Europese visserijbeleid.  Dat wordt namelijk geacht om vangstmogelijkheden te baseren op milieu-impact, werkgelegenheid én omzet.

Tot nu toe kende het vissen op zee in Nederland weinig beperkingen. Vergunningen of toestemmingen zijn zelden nodig en de regels beperken zich tot minimummaten, beschermde soorten zoals steur en zalm (die verplicht moeten worden teruggezet) en soorten met een bag limit (meeneemlimiet) zoals de zeebaars.

30 jaar belangenbehartiging in Brussel 
De European Anglers Alliance (EAA) behartigt al 30 jaar de belangen van Europese sportvissers in Brussel. Fred Bloot, die namens Sportvisserij Nederland en diverse internationale hengelsportkoepels ruim tien jaar als president de EAA aanstuurde, nam in september 2024 afscheid van de georganiseerde hengelsport nadat hij er bijna 25 jaar werkzaam was geweest. 

Onder Freds leiding groeide de EAA uit tot een hechte en invloedrijke organisatie. Zijn verbindende en sociale persoonlijkheid was de drijvende kracht achter een sterk internationaal team dat zich moeiteloos wist te organiseren en positioneren in Brussel. Het internationale afscheid van Fred in het Finse Tampere voelde dan ook als een familiefeestje. 

Europese wetgeving is niet altijd direct zichtbaar voor sportvissers, maar heeft wel degelijk invloed op de hengelsport. Zo speelt de Kaderrichtlijn Water een grote rol bij het waarborgen van schoon water en vrije vismigratie. Het Gemeenschappelijk Visserijbeleid heeft onder meer invloed op de verdeling van vangstmogelijkheden tussen beroeps- en sportvisserij. Regels zoals een ‘bag limit’ – het maximaal aantal vissen dat je per visdag mag meenemen – en gesloten vangstperioden zijn hier een concreet voorbeeld van.  

Verbeterde monitoring 

In 2024 hebben we de monitoring van politieke ontwikkelingen verder geprofessionaliseerd met behulp van Polpo, een systeem waarmee we politieke bronnen volgen op voor ons relevante ontwikkelingen rondom de hengelsport. Sindsdien zijn we steeds tijdig op de hoogte van beleidsontwikkelingen en wetsvoorstellen die de sportvisserij kunnen beïnvloeden. Dit stelt ons in staat om snel en gericht in te spelen op politieke besluitvorming en zo nog effectiever de sportvisserijbelangen te behartigen. 

Politieke lobbykit 

Om federaties en hengelsportverenigingen te ondersteunen, hebben we een politieke lobbykit ontwikkeld. Die kit bevat onder meer factsheets met onze standpunten op verschillende onderwerpen, een gebruiks-handleiding en communicatie-materialen zoals de infographic sportvisserij. De lobbykit is gelanceerd op de Verenigingsdag 2024 en was mede aanleiding voor het geven van de workshop ‘lobby-lokaal’ op deze dag en later binnen Sportvisserij Oost-Nederland. Hengelsportverenigingen uit het hele land vragen de lobbykit sindsdien regelmatig bij ons aan. Bij elke aanvraag zoeken we contact met de vereniging en vragen we wat er speelt. Een verenigingsadviseur of belangenbehartiger levert de kit vervolgens persoonlijk af, met de nodige uitleg en een aanbod voor ondersteuning. Zo zorgt Sportvisserij Nederland niet alleen voor de juiste middelen, maar ook voor een effectieve en gerichte aanpak met lokale belangenbehartiging.  

Coalities 

Sportvisserij Nederland is aangesloten bij diverse coalities waarin we samen met andere stakeholders optrekken in het uitdragen van gezamenlijke belangen. Hieronder enkele voorbeelden van coalities waarvan Sportvisserij Nederland in 2024 onderdeel was.  

• Samen met 14 andere toonaangevende organisaties maakt Sportvisserij Nederland deel uit van de coalitie NLBuiten. De missie: het tekort aan recreatieruimte oplossen waarbij landschap en recreatie elkaar versterken. Hiervoor onderhoudt de coalitie contacten met de politiek op basis van een aantal gemeenschappelijke standpunten. Bij het bepalen van die standpunten in 2024 brachten wij de belangen van de sportvisserij in. 

• Vanuit de buitensportbonden van NOC*NSF is de Buitensportagenda 2032 opgeleverd. Deze agenda geeft focus in de (landelijke) public affairs voor sport en andere gezamenlijke activiteiten en projecten op het gebied van ruimte voor sport. De Buitensportagenda focust vooral op de ‘groene’ ruimte. In 2024 is een subgroep gevormd met een aantal ‘blauwe bonden’ die werken aan een ‘blauwe agenda’. Dit omdat op, in en bij het water specifieke thema’s spelen waarbij ook andere stakeholders betrokken zijn. 

• Sportvisserij Nederland zit in het bestuur van Waterrecreatie Nederland, samen met andere organisaties uit de sport en waterrecreatie. In 2024 waren we medeondertekenaar van het convenant ‘Varen doe je Samen!’. Aangezien de sportvisserij maar liefst 70.000 boten vertegenwoordigt, is het voor ons namelijk van zeer groot belang dat iedereen op het water zich veilig én in goede harmonie met elkaar gedraagt.

Opinie- en stakeholderonderzoek 

De sportvisserij speelt een belangrijke rol in diverse onderdelen van de Nederlandse samenleving, waaronder natuurbeheer, dierenwelzijn en sociale cohesie. Om effectief te kunnen inspelen op de behoeften en verwachtingen van sportvissers en de bredere maatschappij, is het van belang om te weten hoe de Nederlandse bevolking over deze onderwerpen denkt. Daarom hebben we hier in 2024 onderzoek naar laten doen. Uit de resultaten blijkt dat 68% van de Nederlandse bevolking wel eens heeft gevist. Sportvissen wordt vooral gewaardeerd als vorm van ontspanning en als manier om in contact te staan met de natuur. Ook zien veel vissers hun sport als een bijdrage aan natuurbehoud en sociale cohesie.  

De tweede studie was een stakeholder-onderzoek onder partners binnen de overheid (o.a. gemeentes), natuur & dierenwelzijn, sport & welzijn en overige domeinen. Hier was het doel om inzicht te krijgen in de verwachtingen en percepties ten aanzien van de hengelsport en de manier waarop Sportvisserij Nederland als organisatie wordt gezien. Ook wilden we onderzoeken welke kansen stakeholders zien voor een toekomstbestendige hengelsport.

Uit de resultaten blijkt dat stakeholders Sportvisserij Nederland zien als een relevante samenwerkingspartner op het gebied van waterkwaliteit en natuurbehoud. We zijn ook een erkend kenniscentrum voor vis, hengelsport en onderwaterleven. Daarnaast wordt onze maatschappelijke rol erkend, o.a. door onze bijdrage aan sportparticipatie, beweging en gezondheid. Ook betrekken we jongeren en (eenzame) ouderen bij de natuur. Stakeholders vinden dat Sportvisserij Nederland haar handhavingsrol voldoende oppakt, al zien ze ook ruimte voor verbetering. Deze en andere conclusies hebben we meegenomen in onze strategie voor belangenbehartiging. Zo kunnen we nog beter werken aan breed draagvlak voor de hengelsport.

Hengelsport als toeristisch product

Het meertalige platform www.fishinginholland.nl speelt een belangrijke rol in de communicatie naar buitenlandse sportvissers, met name Duitsers. Voorlichting aan buitenlandse leden gaat ook via www.vispas.nl en de VISplanner, die beiden in het Duits beschikbaar zijn. Duitse leden ontvangen bovendien een Duitstalige (digitale) factuur en VISpas-brief.  

Sportvissen is niet alleen onder Nederlanders zeer populair. Ook toeristen gooien vanwege de diversiteit aan wateren en het VISpas-stelsel graag een hengeltje bij ons uit. Vooral onder Duitsers groeit deze belangstelling al jaren. In 2024 zette die trend door en steeg het aantal Duitse leden naar 112.653. Het aantal Belgische leden bleef stabiel met 11.553, evenals de categorie ‘overige nationaliteiten’ (5.507).

In 2024 zijn 6.485 stuks van het Voorlopig Bewijs van Lidmaatschap (VBL) niet naar Sportvisserij Nederland opgestuurd. Aannemelijk is dat ook dit grotendeels buitenlandse sportvissers annex toeristen betrof die slechts voor een tijdelijk (vakantie)verblijf in Nederland waren. Een VBL is vanaf de fysieke aankoop van de VISpas namelijk 30 dagen geldig. Die termijn is bijvoorbeeld voor een gezinsvakantie afdoende.

Digitale VISpas en VISplanner

Een speciaal themateam is in 2024 gestart om de mogelijkheden voor een digitale VISpas te verkennen – niet alleen met het oog op duurzaamheid, maar ook als service richting de sportvisser. Als eerste stap introduceerden we de biologisch afbreekbare BIO PVC VISpas. Daarnaast lanceerden we een nieuwe VISplanner. De VISplanner app kan nu de koppeling met MijnSportvisserij onthouden. Zo ziet de sportvisser steeds zijn lopende lidmaatschap(pen) en kleuren de wateren donkerblauw als een lidmaatschap is betaald. Zo bieden we de sportvisser meer duidelijkheid en gemak.  

Sportvissers zelf aan de knoppen in MijnSportvisserij 

VISpashouders kunnen sinds 2024 nog eenvoudiger hun eigen gegevens beheren met hun account op MijnSportvisserij – de persoonlijke online service omgeving voor onze leden. Digitaal facturen betalen gaat in een paar drukken op de knop, net als een machtiging afgeven voor automatische incasso en het instellen van je voorkeurstaal.  Deze verbeteringen verhogen niet alleen het gebruiksgemak voor de Nederlandse leden, maar stellen ons ook in staat om de groeiende groep buitenlandse leden beter te informeren en bedienen.  

Extra toestemmingen 
Met extra toestemmingen – zoals de NachtVIS- en Derde Hengeltoestemming – kunnen sportvissers hun vismogelijkheden uitbreiden. Deze aanvullende opties zijn eenvoudig terug te vinden in de VISplanner en Gezamenlijke Lijst van Nederlandse VISwateren, waar ze met herkenbare icoontjes (een maantje en een 3) worden weergegeven. De MeeVIStoestemming geeft VISpashouders de kans om iemand gratis een dag mee uit vissen te nemen.

In 2024 werden 121.375 NachtVIS-toestemmingen uitgegeven, waarmee de doelstelling van 110.000 werd behaald. De Derde Hengeltoestemming kwam uit op 43.993, net boven de beoogde 40.000. De MeeVIStoestemming werd 24.155 keer aangevraagd.  

In de figuren hieronder is goed te zien hoe de vraag naar VISpassen en extra toestemmingen in 2024 is gegroeid.

De Kleine VISpas
Het aantal Kleine VISpassen – dat al jaren afneemt – daalde in 2024 naar 37.378.  Dit is net onder de begrote 38.000 en minder dan de 39.221 in 2023. Deze daling past binnen onze doelstelling en gaat samen met de groei van de VISpas – het lidmaatschap van een bij Sportvisserij Nederland aangesloten hengelsportvereniging.  De Kleine VISpas is geldig voor een beperkt aantal wateren en staat sportvissers toe om met maximaal één hengel te vissen. Omdat de VISpas veel meer vismogelijkheden biedt, stimuleren we sportvissers om voor die optie te kiezen.

Sinds de introductie van de VISpas in 2007 is het aantal aangesloten sportvissers op één jaar na ieder jaar gegroeid. De voornaamste redenen hiervoor zijn een soepele ledenadministratie, de eenvoudige aanschaf van de VISpas, de snelle groei van Duitse leden via Fishing in Holland en de inzet van social media en influencers. Tijdens de coronaperiode was de ledengroei het grootst.

De VISpas
De uitgifte van VISpassen zit al jaren in de lift en zette het afgelopen jaar door. Daar waar we in 2023 nog 689.610 VISpassen uitgaven, lag dat aantal eind 2024 op 708.160 terwijl de doelstelling voor dat jaar 674.000 stuks was. De groei bedroeg dus meer dan 18.550 leden. Daarnaast is er de afgelopen twee jaar een positieve tendens m.b.t. de groei van het aantal JeugdVISpassen – het document voor jeugd tot 14 jaar. In 2024 zijn er 12.239 nieuwe online aanmeldingen binnengekomen. Mede hierdoor ging het aantal JeugdVISpassen van 38.057 in 2023 naar 40.462 stuks in 2024.

Doelstellingen ruimschoots behaald 

Sportvisserij Nederland viert 700.000ste lidmaatschap 

Met trots vierden we in 2024 het 700.000ste lidmaatschap; een bijzondere mijlpaal die bereikt werd met de inschrijving van de twaalfjarige René Marks bij HSV De Snoek in Harderwijk. In de speciaal samengestelde goodiebag die hij als eerbetoon kreeg uit handen van VIS TV-presentator Marco Kraal, zaten onder meer een rubberen schepnet, onthaakmat, onthaak- en kniptangen en de JeugdVISpas voor 2024 en 2025. Hiermee is René uitstekend voorbereid om zijn favoriete sport te beoefenen en gevangen vissen op verantwoorde wijze terug te zetten. 

In dit jaarverslag gebruiken we de termen ‘vissen’ en ‘sportvissen’ door elkaar. We bedoelen natuurlijk steeds hetzelfde. Vissen is namelijk een echte sport. Qua ledenaantal staan we bij NOC*NSF op een stabiele derde plek en moeten we alleen voetbal en tennis voor ons dulden.