Van waarde voor de onderwaternatuur
4
Bekijk de video op
4 Haaienonderzoek
5 Kort nieuws
3 Herintroductie steur
1 De Rijn Verbindt
2 Vissen voor Verbinding
Sportvisserij Nederland zet zich al jaren in voor het welzijn van de onderwaternatuur. Ons commitment gaat daarbij verder dan de liefde voor het vissen alleen. Het raakt de kern van onze verantwoordelijkheid voor de ecosystemen waarvan we afhankelijk zijn. Onze inspanningen, gericht op het beschermen en verrijken van de waterrijke habitats, vormen de basis van onze verbintenis met de natuur.
6 Ondersteuning verenigingen/federaties in 2023
4 Wie zijn toch die vissers?
5 Hoe zorgen we dat mensen kunnen blijven vissen?
3 Tellingen op de grond en in de lucht
1 Wat betekent vissen voor mensen?
2 Hoeveel mensen vissen eigenlijk?
Kort nieuws
Een nieuwe grondelsoort
In 2023 dook de shimofurigrondel, een vissoort uit Azië, op in Nederland. Deze grondel, die thuishoort in Japan, China en Zuid-Korea, werd gevangen in het Kanaal Gent-Terneuzen en een Zeeuwse polder. Waarschijnlijk kwam hij met schepen mee. Deze vis valt niet snel op omdat hij op de bodem leeft en lijkt op andere grondelsoorten. Toch ontdekte Pieterjan Verhelst, een visser en onderzoeker, deze nieuwe soort. De shimofurigrondel groeit snel, plant zich vaak voort en leeft in zoet of licht zout water. Het is nog onzeker of hij de concurrentie met andere grondels aankan. Sportvisserij Nederland vraagt sportvissers om bijzondere grondels te fotograferen en te melden. Zo helpen we mee aan het onderzoek naar deze nieuwe vis.
Nederland is een zoetwatervisprofessor rijker
Op 19 januari 2023 werd Tom Buijse officieel ingewijd tot bijzonder hoogleraar zoetwatervisecologie. Hiermee heeft Nederland een echte zoetwatervisprofessor die werkt aan het behoud en herstel van zoetwatervissen. Buijse benadrukt de waardevolle rol van de ruim één miljoen sportvissers als waarnemers en ambassadeurs voor watersystemen.
10
organisaties werken hierbij nauw samen
Bekijk de video op
Haaienonderzoek
Sinds 2011 onderzoeken we de haaienpopulatie in de Noordzee, onder andere met het evenement ‘Sharkatag’. Dit is onderdeel van een internationaal haaienmerkprogramma waarin sportvissers haaien vangen, laten merken en weer terugzetten. Het doel is om meer te weten te komen over de haaienpopulatie van de Noordzee.
Steeds vaker treffen we jonge haaitjes aan. Dit wijst op de aanwezigheid van zogenaamde kraamkamers langs de Nederlandse kust. Door meer kennis te verzamelen over waar volwassen haaien hun jongen ter wereld brengen, kunnen we de kraamkamers beter beschermen. Daarom hebben we ons merkprogramma vanaf 2023 vooral gericht op de kleine, jonge exemplaren (onder de 50 cm). Daar is nog relatief weinig over bekend.
In juli hebben we tijdens twee speciale haaienvisdagen van De Nederlandse Charterboot Vereniging 285 gevlekte gladde haaien gevangen voor onderzoek. Daarvan hebben we 72 kleine exemplaren gemerkt zodat we ze kunnen volgen. Die informatie is nuttig voor het Europese Haaienactieplan zodat de haaiensoorten beter beschermd kunnen worden. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en Wageningen Marine Research ondersteunen dit onderzoek dat vanuit Sportvisserij Nederland is opgezet.
700
volwassen exem-plaren zijn er nog maar over op de wereld
Bekijk de video op
Herintroductie
steur
In Nederland werken ARK Rewilding Nederland, Sportvisserij Nederland en WWF-NL samen om de Europese steur terug te brengen. Deze bijzondere vis was meer dan zeventig jaar uitgestorven in onze wateren. In 2023 zijn er twee keer jonge steuren uitgezet in de Biesbosch. Eerst 29 en daarna nog eens 45. Deze steuren hebben een zender, zodat onderzoekers kunnen zien hoe ze door de rivieren naar de Noordzee zwemmen. Dit is belangrijk om te kijken of de Biesbosch een geschikt gebied is voor deze vissen om op te groeien.
De Europese steur is een unieke vis. Hij kan wel vijf meter lang worden, vierhonderd kilo wegen en honderd jaar oud worden. Vroeger zwommen deze vissen elk jaar de Rijn op om te paaien. Maar door overbevissing, vervuiling en het rechttrekken van rivieren verdween de steur uit Nederland. Nu is de steur alleen nog te vinden in Frankrijk en Duitsland en er zijn maar ongeveer 700 volwassen exemplaren op de wereld over.
Door steuren uit te zetten en hun bewegingen te volgen, hopen we dat de steur weer in Nederland kan leven. Dit project laat zien hoe belangrijk schone rivieren en een vrije doorgang van zoet naar zout water zijn. Niet alleen voor de steur, maar ook voor andere vissen zoals zalm en paling. Het terugbrengen van de steur helpt de natuur in onze rivieren en delta's gezond en levendig te houden. Het is een lang project, maar het is belangrijk voor het behoud van deze bijzondere vis en voor onze wateren.
Een betere verbinding waardoor trekvissen kunnen migreren tussen de Waddenzee, het Lauwersmeer en de achterliggende wateren. Dat is het doel van het unieke project Vissen voor Verbinding. De terugkeer van de iconische trekvis de Atlantische forel staat centraal. Maar ook andere vissoorten profiteren, zoals de paling, winde en stekelbaars. Tegelijkertijd versterkt het project de aantrekkelijkheid van het Lauwersmeer voor de sportvisserij en daarmee de regionale economie.
In 2023 zijn diverse activiteiten uitgevoerd:
·Begin 2023 hebben we 1.000 kg grote forellen uitgezet in het Lauwersmeer.
·Er is een cursus ‘Ecologisch waterbeheer in de praktijk’ ontwikkeld voor personeel van het waterschap en Staatsbosbeheer. De cursus is gegeven aan drie groepen, met in totaal 70 deelnemers.
·In onze zeeforelkwekerij hebben we 100 tweejarige zeeforel-smolts opgekweekt, 500 eenjarige smolts en 1.000 parrs. De tweejarige smolts hebben we gemerkt met akoestische zenders en pit-tags. Voor een zo hoog mogelijke overlevingskans hebben we deze gemerkte vissen in een bun, in twee dagen, vanaf de beken naar het Lauwersmeer gevaren.
·Een stagiair heeft de migratie van windes in kaart gebracht.
Verschillende organisaties werken binnen het project Vissen voor Verbinding samen aan de terugkeer van de iconische trekvis. Onze partners in het project zijn: Waddenvereniging, Staatsbosbeheer, Sportvisserij Groningen Drenthe, Sportvisserij Fryslân, Hogeschool Van Hall-Larenstein, Waterschap Noorderzijlvest en Provincie Groningen. Het Waddenfonds draagt financieel bij aan dit project.
Meer over dit unieke project op: www.vissenvoorverbinding.nl
Vissen voor Verbinding
Bekijk de video op
De Rijn Verbindt
De komende vier jaar wil De Rijn Verbindt onder andere de volgende concrete resultaten behalen:
Minder plasticvervuiling door opruimacties.
Inzicht krijgen in oplossingen voor de plasticvervuiling.
Inzicht in oplossingen voor visschade door de scheepvaart.
·Uitzet van 300.000 larven van de elft en 500 juvenielen van de steur in de Rijn.
Ruimte voor de ontwikkeling van ca. 15 hectare rivierbos bij Berg en Dal.
Rivierhout als leefomgeving voor waterorganismen op twee locaties langs de Rijn in Duitsland.
·Circa 1,5 km ‘levende dijken’ met een hogere biodiversiteit in Duitsland.
Verbeterde waterhuishouding in de grensoverschrijdende Corridor Niederrhein-Rijnstrangen.
Een toekomststrategie voor een gezonde, groene, levende Rijn.
Meer op www.derijnverbindt.nl
Het project De Rijn Verbindt is een baanbrekende samenwerking tussen Nederland en Duitsland. Het doel? De Rijn weer gezond, groen en vol leven maken. Tot 2026 werken tien organisaties, waaronder Sportvisserij Nederland, hier samen aan. Samen willen we de balans tussen mens en natuur herstellen: een verbeterde biodiversiteit en een robuustere rivieromgeving.
Een van de speerpunten binnen het samenwerkingsverband is het herstel en de bescherming van trekvissen, zoals de elft en de steur. Deze vissoorten hebben het moeilijk, maar ze zijn essentieel voor het ecologisch evenwicht van de rivier. De Rijn Verbindt zoekt uit hoe deze vissen leven en bewegen, zodat we ze beter kunnen helpen.
De Rijn Verbindt omvat diverse deelprojecten. Zo zijn we betrokken bij vismigratie-onderzoek op de Waal, de grootste waterarm van de Rijn. Bij dit onderzoek wordt gebruik gemaakt van een ankerkuil. Na de zomer van 2023 werd de eerste vangperiode afgesloten en konden we al voorzichtige conclusies trekken.
De gevangen soorten waren: alver, baars, blankvoorn, brasem, donaubrasem, kolblei, houting, sneep, driedoornige stekelbaars, elft, snoekbaars, winde, karper, roofblei en zwartbekgrondel. De vangsten aan aal waren goed te noemen. Op ongeveer 200 alen werd (gelukkig) maar 1 knakaal gevangen.
Bijna 1 miljoen elftenlarven uitgezet
Eind mei 2023 zijn in de Rijn bij Wiesbaden 960.000 elftenlarven uitgezet als deel van een herintroductieproject, gesteund door Sportvisserij Nederland. Deze larven, slechts 2 millimeter groot, zijn gekweekt uit wilde ouderdieren uit Frankrijk. Na een speciale markering reizen ze naar Duitsland voor uitzetting. De elft is een trekvis die paait in het zoete water. Na enkele maanden trekken de kleine elftjes al naar zee waar ze 3 tot 5 jaar verblijven en groot groeien. In mei trekken de paairijpe elften weer de rivier op voor de voortplanting. Sinds 2008 heeft dit project er voor gezorgd dat steeds meer paairijpe elften worden waargenomen in de Rijn en is er al natuurlijke paai aangetoond. Het doel is een zichzelf in stand houdende elftpopulatie in de Rijn.
Een bijzondere vangst
In november vingen onderzoekers van Sportvisserij Nederland twee kleine marenes op de Waal. De zeldzame vissen werden aangetroffen tijdens onderzoek naar trekvissen voor het project De Rijn Verbindt. Onderzoeker Gerrit van Eck was blij verrast: “In mijn werk bij Sportvisserij Nederland zie ik dagelijks vele vissen, maar bij deze stond ik meteen op scherp.” Het bleek om een kleine marene te gaan.
